یک. در "ولایت بدخشان" شمار قابل‏توجهی از شیعیان امامیه و اسماعیلیه از قدیم حضور داشته‏اند که عمدتاً بعد از آغاز انقلاب اسلامی افغانستان به تدریج شناسایی شده با سایر شیعیان در افغانستان و سایر کشورها ارتباط برقرار نمودند.

2. در شهرها و روستاهای "ولایات تخار"، "قندوز" و "سمنگان" نیز شیعیان هزاره و برخی اسماعیلیه به سر می‏برند.

3. در شهر "امام صاحب" که به دلیل انتساب زیارتگاهی به رأس «یحیی بن زید بن علی بن حسین» بدین نام معروف شده است، شماری شیعیان زندگی می کنند.

4. در "سمنگان" عده بیشتری از شیعیان هستند که معروف‏ترین قسمت آن ولسوالی (شهرستان) "دره صوف" است که عمدتاً ساکنان آن شیعه دوازده امامی (هزاره) هستند و یکی از نقاط مقاومت در سه دهه اخیر و اولین مرکز قیام بر ضد رژیم مارکسیستی و آخرین دژ پایداری در برابر طالبان به حساب می‏آید.

5. "ولایت بلخ" که مرکز آن "مزارشریف" است، یکی از مراکز تشیع محسوب می‏شود و اکنون هزاره‏ها (شیعیان) افزون بر شهر مزارشریف که قریب نیمی از جمعیت آن را تشکیل می‏دهند در شهرستان‏های "چارکنت"، "شولگره"، "چمتال"، "دولت‏آباد" و سایر شهرستان‏ها حضور دارند.

6. در "ولایت جوزجان" شمار فراوانی از شیعیان دوازده امامی حضور دارند که در دهه 1340 شمسی قسمت شیعه‏نشین آن، یک ولایت مستقل گردید که اکنون تحت عنوان "ولایت سرپل" شناخته می‏شود و افزون بر شهرستان سرپل، شهرستان‏های "سنگچارک" و "بلخاب" که اختصاص به شیعیان دارند نیز از توابع آن است. شیعیان اندکی نیز در "ولایت بادغیس" و به‏ویژه در شهر "قلعه‏نو"مرکز آن ولایت و اطراف آن به سر می‏برند. هرچند در گذشته شیعیان در آن ولایت قدرت اصلی را تشکیل می‏دادند.

7. شهر "هرات" و شهرستان‏های اطراف آن که "ولایت هرات" را تشکیل می‏دهند اکنون جمعیت زیادی از شیعیان را در خود جای داده است. هرات همیشه دارای شماری از شیعیان بوده است. پس از سال 1380 شمسی و سقوط طالبان، مهاجران فراوان شیعه از ایران به آن شهر بازگشتند و اکنون افزون بر شهر هرات، شهرستان‏های "جبرئیل" و دیگر شهرستان‏ها و روستاهای اطراف آن محل سکونت جمع زیادی از شیعیان می‏باشد، به طوری که قریب پنجاه درصد جمعیت شهر هرات و سی درصد اطراف آن را شیعیان به خود اختصاص می‏دهند.

8. در "ولایت هلمند" به ویژه شهر "لشگرگاه" مرکز آن ولایت و شهرستان‏های "گرشک" و "نادعلی" شماری از شیعیان به سر می‏برند. به طوری که در انتخابات سال 1384 شمسی، توانستند یک نماینده هزاره در پارلمان و یک نماینده در شورای شهر لشگرگاه بفرستند.

9. "قندهار" از دوران قدیم دارای جمعیت شیعه اعم از هزاره و سایر اقوام مانند قزلباش بوده است. اکنون نیز تعداد اندکی هزاره و شماری از فارسیوان‏ها در "ولایت قندهار" به ویژه شهر "کهنه" و منطقه "گندگان" سکونت دارند.

10. بخش غربی "ولایت غزنی" ( غزنین) به هزارستان وصل است و در آن شهرستان‏های "جاغوری"، "جغتو"، "ناوور" و "مالستان" واقع شده‏اند که همه اختصاص به هزاره‏ها و شیعیان دارند و در مرکز این ولایت یعنی شهر غزنین و شهرستان‏های "قره‏باغ"، "مقر"، "خواجه عمری" و سایر مناطق آن نیز شیعیان هزاره و بیات حضور دارند و در مجموع بیش از نیمی از جمعیت آن را شیعیان تشکیل می‏دهند.

11. در "ولایت وردک" شهرستان‏های "بهسور"، "حصه اول بهسود"، "دایمرداد" و "جغتو" کاملاً محل سکونت شیعیان هزاره می‏باشند و در واقع شیعیان در این ولایت در اکثریت هستند. "بهسود" و "دایمرداد" و بخش شمال شرقی هزارستان، موطن اصلی شیعیان هزاره را تشکیل می‏دهند.

12. در "ولایت لوگر" تعدادی شیعیان هزاره و تاجیک که دوازده امامی هستند به سر می‏برند.

13. غرب شهر "کابل" به عنوان منطقه شیعه‏نشین و سرزمین هزاره‏های کابل شناخته می‏شود. در وضعیت کنونی هزاره‏ها و قزلباش‏های کابل که شیعه‏مذهب می‏باشند، حدود نیمی از جمعیت کابل را به خود اختصاص می‏دهند، هر چند از لحاظ امکانات و شرایط اقتصادی، بهداشتی و رفاهی شرایط مناسبی ندارند.

14. در "ولایت پکتیا" به ویژه مرکز آن شهر "گردیز"، سادات شیعه امامیه حضور دارند و به زبان فارسی صحبت می‏کنند و از لحاظ فرهنگی و رفاهی شرایط نسبتاً مناسبی دارند.

15. در "ولایت پروان" شهرستان "سرخ" و "پارسا" و "شیخ علی" دارای اکثریت شیعه و اقلیت اهل‏سنت بوده و مردم آن که به عنوان ترکمن‏های هزاره یاد می‏شوند، در شمال شرق هزارستان قرار گرفته و بخشی از شیعیان هستند.

16. در "بغلان" تعداد قابل‏توجهی از شیعیان اسماعیلیه که معروف به "پیروان سید کیان" هستند، زندگی می‏کنند و اکنون رهبر آنها «سید منصور نادری» می‏باشد، شماری از شیعیان امامیه نیز که هزاره هستند در این ولایت بسر می‏برند.

17. "ولایت ارزگان" که درگذشته مرکز شیعیان و هزاره‏ها بوده اکنون به دو ولایت تقسیم شده است و در سال 1383 شمسی قسمت عمده شیعه‏نشین آن بنام "ولایت دایکندی" وارد تشکیلات اداری دولت شد. با این حال در ولایت ارزگان کنونی نیز مناطق شیعه‏نشین مانند "باغچار"، "سیراب" و "ارزگان" خاص وجود دارد.

18. تنها ولایتی که از گذشته در تقسیمات اداری افغانستان به طور کامل شیعه‏نشین بوده است "ولایت بامیان" می‏باشد که در واقع در قلب کشور است و قلب هزارستان را تشکیل می‏دهد. این ولایت تقریباً اختصاص به هزاره‏ها دارد و مرکز آن نیز شهر باستانی "بامیان" است که دارای آثار تمدنی و باستانی مشهور از جمله بزرگ‏ترین مجسمه‏های بودا در جهان بود که طالبان در اواخر دهه 1370 دست به تخریب آنها زدند.

همچنین لازم به توجه است که مناطق شیعه‏نشین که در مرکز افغانستان قرار گرفته و از لحاظ جغرافیایی با هم پیوسته می‏باشند در زبان مردم به عنوان هزارستان (هزاره‏جات) معروف شده است. چون موطن هزاره‏ها به شمار می‏رود و از آنجا که هزاره‏ها بخش اصلی شیعیان را تشکیل می‏دهند این منطقه مرکز تشیع می‏باشد.

مهدی قاسمی/ منبع:خبرگذاری اهل بیت(ع) وابسته به مجمع جهانی اهل بیت (علیم السلام)